‘स्कीजोफ्रीनिया
‘स्कीजोफ्रीनिया म्हळ्ळॆरि फूट्टिलॆ मन. ग्लास फूटिलॆ वारिचि, तांतु अनेक प्रतिबिंब दिस्ताचि. मन छिद्र जात्ता, मनाचॆ क्रियॆक एक्काक एक संबंध उर्ना. हे पूरा स्टडि कोर्नु हे रोगाक “स्किजोफ्रिनिया म्हॊणु यूगॆन् ब्याय्लरॆ(१९११) न नांव दवर्लॆ. स्किजोफ्रीनिया जांवॊ इच्चित्त विकलता तीव्र जाव्नु हातु मीरूनु घॆलेल तॆद्दना हो मानसिक काय्लॊ म्हणॊव्नु घॆत्ता. हॊ रोगु आय्यिल तॆद्ना मनाचॆ तीन उन्नत क्रिया जाल्ल तस्सालॆ आलोचना, भावना आनि निर्धारु घॆव्चॆ शक्ति असमर्पक जात्ता. आनि इंद्रयाचान जाव्चॆ संवेदना आडतीड् जात्ता. हे क्रिया मध्यॆ उरका आश्शिलॆ हॊंदाणिका ना जात्ता. चाल-चम्कणि, उत्रांतु फरक दिसचाक लाग्ता. असंबद्दता जांवॊ तद्विरुद्ध आलोचनेन, भावनेन मनुष्यु गॊंदळांतु पडता. तॊं एकदं निष्क्रीय जावचाक पुरॊ, नांवॆ पिस्सॊसॊ वर्तन दाकैचाक पुरॊ.
उदाहरणॆक ‘आलोचना घॆतल्यारि आरोग्यवंत मनुष्यु तागॆलॆ विचारशक्तिचॆ चौकट्टांतु खंचे विषया बद्दल् अर्थपूर्ण जाव्नु, तर्कबद्ध जाव्नु, निश्चित गुरि दवरूनु घेव्नु आलोचना करता. आनि आय्यिलॆ समस्या परिहार कोर्नु घॆत्ता. जाल्यारि ‘स्कीजोफ्रिनिया काय्लॊ आश्शिल्याक हे साध्यना. तागेलॆ आलोचना सरणि तुक्डि-तुक्डि जावचाक पुरॊ. एक विषय घेव्नु उल्लोवचाक लाग्गिलॊ, आनि खंचकि विषया वय्रि उल्लोचाक लागतलॊ. तश्शि जाव्नु आय्कतल्यांक अर्थु जायनाशि असंबद्धशि दिसचॆ फाव आस्ता. कडकडेरि तॊं एक वाक्यभी सम उल्लॆयना.
दुस्रॆचॆ ‘भावनॆ बद्दल सांका म्हळ्ळॆरि आरोग्यवंत मनुष्यु सुख-दुःख, संतोष, प्रीति, प्रेमु, द्वेशु, मर्याद, वॆंग्य, सहना, ताळ्मॆ इत्यादि भावना मनुष्याक सहज जाव्नु उरताति. सन्निवेशाक तक्क कित्लॆ जाव्काकि, तित्लॆ भावना तो व्यक्त करता. उदारणॆक एक रूपय पोर घॆलेल्याक ताणॆ दाकैचॆ बेजाराक आनि शंबरि रूपय पोर घॆलेल तॆद्ना दाखैचॆ बेजाराक फरक आस्ता. त्यांचि ‘स्कीजोफ्रिनिया रोगि खंचे भावना दाखैनाशि गप् उरता. ताक्का सुख-दुःख इत्यादि खंचे फिलिंग् उर्ना. तॊं संतोष जालीलॆ वेळ्यारि दुःख व्यक्त कॊरचाक पुरॊ, आनि दुःख जालीलॆ वेळ्यारि संतोष व्यक्त कॊरचाक पुरॊ. ना राग दाखैचाक पुरॊ. तागेलॆ भावनॆ वय्रि ताक्का नियंत्रण उर्ना.
आनि ‘निर्धार बदल सांका म्हळयारि समस्या आय्यिल तॆद्दना निरोगि अनेक नमूनेरि आलोचन कोर्नु योग्य तीर्मान घेव्नु समस्या परिहार कोर्नु घॆत्ता. आमगेलॆ योग्यतॆ तक्क काम विंचूनु दोन दोन पटि आलोचन कोर्नु चांग तीर्मान कोर्नु, काम करता. ‘स्कीजोफ्रिनियारोगिक हे सामर्थ्य उरना. कडकडेरि सहज आश्शिलॆ काम करचाक वरि तीर्मान घॆवचाक जायनाशि शक्तिहीन जात्ता. तागेलॆ आंगाक उज्जॊ लाग्लॆतरि वाडवूनु घॆवचाक जायनाशिलॆ परिस्थितिक तॊ पावता. संवेदना बद्दल् सांका म्हळयारि आम्गॆलॆ पंचेंद्रियान आम्मि रूचि,वासु, गुण अर्थु कोर्नु घॆवचाक शक्ताति, त्यांचि ‘स्कीजोफ्रिनिया रोगु आश्शिलॆ हांतु अयशस्वि जात्ताति. गॊडशॆ खाव्नु कोडु म्हणचाक पुरॊ, दोरि पळोव्नु दिवोडु म्हणचाक पुरॊ. चित्तभ्रमॆन तॊं त्रास भॊग्ता. हे विचित्र भ्रमॆन कोणॆ कसलॆ उल्लयल्यारिचि तॊ आपणा बद्दल म्हणताति म्हॊणु लॆक्तालॊ. आनि दुस्त्यांक हिंसा कॊरचाक सैत मुखार्ता. ‘स्कीजोफ्रिनिया रोगिलॆ आचार-विचारु फरक जाव्नु, आहार घॆव्चॆ, नीद काड्चॆ जास्ति कम्मि जाव्नु तॊ बागतलॊ. मस्त संगट पाव्नु निर्जीव जात्ता वॊच्चुनु, मरणाक सैत पावतालॊ.
हे रोगाक कारण रोग लक्षणान गुर्त कॊर्का विनः रक्त, मल, मूत्र, मस्तिष्का क्षकिरणान खंचे नमून्यान रोग निर्णय कॊरचाक जाय्ना. रोगु कश्शि ऎत्ता? रोग लक्षण कश्शि उत्पन्न जात्ता म्हळ्ळिलॆं आजिथांयि शोध जालेलॆ ना.
वंश पारंपर्य जाव्नु ऎव्चॆ दौर्बल्यानि हे रोगु यवचाक प्रचोधन कर्ता म्हणताति. ना चर्डुवांक वाड्डेताना मन आस्तव्यस्त जाव्नु ‘स्कीजोफ्रिनिया ऎत्ता म्हणताति. गुणवाहिनि जाल्ल तस्सालॆ जीन् जांवॊ किण्व खंचकि कारणान बदल जात्ता. ताज्ज कारणान मस्तिष्काचॆ कॆलव बगलेन रासायनिक क्रिया च्हड-ऊणॆ जात्ता. तेंचि कारण मुख्य म्हणचाक मस्त आधार मॆळीलॆ आस्स. त्या कारणान हे एक मस्तिष्का काय्लॊ, शिवाय खंडित मूढनंबिगा अनावश्य.
रोगाक निक्कि कारण गॊत्ना जाल्यारिचि चिकित्सा सुलभ. आस्पत्रॆंतु दाखल जाव्का म्हॊणु ना. रोगनिरोधक म्हणं दिल्लॆलि इंजेक्षन्, गुळियो घरांतू घॆव्येत. अती गंभीर जालेल तॆद्ना शाक् ट्रेट्मॆंट् अवश्य पॊडचाक पुरॊ. रोगिक कुटुंबाचान प्रीति-विश्वासु दाखैचॆ अतीमुख्य. आनि ताक्का खालि बस्करैसिनाशि ताज्ज दाकूनु सान सान काम करैसिता उरका. मनोवैद्यालॆ मार्गदर्शनारि हे कोर्नु आम्मि काय्लॊ आय्यिलॆ मनुष्याक हुषार कॊरयेत. - अनिल पै शिरसि.
‘स्कीजोफ्रीनिया म्हळ्ळॆरि फूट्टिलॆ मन. ग्लास फूटिलॆ वारिचि, तांतु अनेक प्रतिबिंब दिस्ताचि. मन छिद्र जात्ता, मनाचॆ क्रियॆक एक्काक एक संबंध उर्ना. हे पूरा स्टडि कोर्नु हे रोगाक “स्किजोफ्रिनिया म्हॊणु यूगॆन् ब्याय्लरॆ(१९११) न नांव दवर्लॆ. स्किजोफ्रीनिया जांवॊ इच्चित्त विकलता तीव्र जाव्नु हातु मीरूनु घॆलेल तॆद्दना हो मानसिक काय्लॊ म्हणॊव्नु घॆत्ता. हॊ रोगु आय्यिल तॆद्ना मनाचॆ तीन उन्नत क्रिया जाल्ल तस्सालॆ आलोचना, भावना आनि निर्धारु घॆव्चॆ शक्ति असमर्पक जात्ता. आनि इंद्रयाचान जाव्चॆ संवेदना आडतीड् जात्ता. हे क्रिया मध्यॆ उरका आश्शिलॆ हॊंदाणिका ना जात्ता. चाल-चम्कणि, उत्रांतु फरक दिसचाक लाग्ता. असंबद्दता जांवॊ तद्विरुद्ध आलोचनेन, भावनेन मनुष्यु गॊंदळांतु पडता. तॊं एकदं निष्क्रीय जावचाक पुरॊ, नांवॆ पिस्सॊसॊ वर्तन दाकैचाक पुरॊ.
उदाहरणॆक ‘आलोचना घॆतल्यारि आरोग्यवंत मनुष्यु तागॆलॆ विचारशक्तिचॆ चौकट्टांतु खंचे विषया बद्दल् अर्थपूर्ण जाव्नु, तर्कबद्ध जाव्नु, निश्चित गुरि दवरूनु घेव्नु आलोचना करता. आनि आय्यिलॆ समस्या परिहार कोर्नु घॆत्ता. जाल्यारि ‘स्कीजोफ्रिनिया काय्लॊ आश्शिल्याक हे साध्यना. तागेलॆ आलोचना सरणि तुक्डि-तुक्डि जावचाक पुरॊ. एक विषय घेव्नु उल्लोवचाक लाग्गिलॊ, आनि खंचकि विषया वय्रि उल्लोचाक लागतलॊ. तश्शि जाव्नु आय्कतल्यांक अर्थु जायनाशि असंबद्धशि दिसचॆ फाव आस्ता. कडकडेरि तॊं एक वाक्यभी सम उल्लॆयना.
दुस्रॆचॆ ‘भावनॆ बद्दल सांका म्हळ्ळॆरि आरोग्यवंत मनुष्यु सुख-दुःख, संतोष, प्रीति, प्रेमु, द्वेशु, मर्याद, वॆंग्य, सहना, ताळ्मॆ इत्यादि भावना मनुष्याक सहज जाव्नु उरताति. सन्निवेशाक तक्क कित्लॆ जाव्काकि, तित्लॆ भावना तो व्यक्त करता. उदारणॆक एक रूपय पोर घॆलेल्याक ताणॆ दाकैचॆ बेजाराक आनि शंबरि रूपय पोर घॆलेल तॆद्ना दाखैचॆ बेजाराक फरक आस्ता. त्यांचि ‘स्कीजोफ्रिनिया रोगि खंचे भावना दाखैनाशि गप् उरता. ताक्का सुख-दुःख इत्यादि खंचे फिलिंग् उर्ना. तॊं संतोष जालीलॆ वेळ्यारि दुःख व्यक्त कॊरचाक पुरॊ, आनि दुःख जालीलॆ वेळ्यारि संतोष व्यक्त कॊरचाक पुरॊ. ना राग दाखैचाक पुरॊ. तागेलॆ भावनॆ वय्रि ताक्का नियंत्रण उर्ना.
आनि ‘निर्धार बदल सांका म्हळयारि समस्या आय्यिल तॆद्दना निरोगि अनेक नमूनेरि आलोचन कोर्नु योग्य तीर्मान घेव्नु समस्या परिहार कोर्नु घॆत्ता. आमगेलॆ योग्यतॆ तक्क काम विंचूनु दोन दोन पटि आलोचन कोर्नु चांग तीर्मान कोर्नु, काम करता. ‘स्कीजोफ्रिनियारोगिक हे सामर्थ्य उरना. कडकडेरि सहज आश्शिलॆ काम करचाक वरि तीर्मान घॆवचाक जायनाशि शक्तिहीन जात्ता. तागेलॆ आंगाक उज्जॊ लाग्लॆतरि वाडवूनु घॆवचाक जायनाशिलॆ परिस्थितिक तॊ पावता. संवेदना बद्दल् सांका म्हळयारि आम्गॆलॆ पंचेंद्रियान आम्मि रूचि,वासु, गुण अर्थु कोर्नु घॆवचाक शक्ताति, त्यांचि ‘स्कीजोफ्रिनिया रोगु आश्शिलॆ हांतु अयशस्वि जात्ताति. गॊडशॆ खाव्नु कोडु म्हणचाक पुरॊ, दोरि पळोव्नु दिवोडु म्हणचाक पुरॊ. चित्तभ्रमॆन तॊं त्रास भॊग्ता. हे विचित्र भ्रमॆन कोणॆ कसलॆ उल्लयल्यारिचि तॊ आपणा बद्दल म्हणताति म्हॊणु लॆक्तालॊ. आनि दुस्त्यांक हिंसा कॊरचाक सैत मुखार्ता. ‘स्कीजोफ्रिनिया रोगिलॆ आचार-विचारु फरक जाव्नु, आहार घॆव्चॆ, नीद काड्चॆ जास्ति कम्मि जाव्नु तॊ बागतलॊ. मस्त संगट पाव्नु निर्जीव जात्ता वॊच्चुनु, मरणाक सैत पावतालॊ.
हे रोगाक कारण रोग लक्षणान गुर्त कॊर्का विनः रक्त, मल, मूत्र, मस्तिष्का क्षकिरणान खंचे नमून्यान रोग निर्णय कॊरचाक जाय्ना. रोगु कश्शि ऎत्ता? रोग लक्षण कश्शि उत्पन्न जात्ता म्हळ्ळिलॆं आजिथांयि शोध जालेलॆ ना.
वंश पारंपर्य जाव्नु ऎव्चॆ दौर्बल्यानि हे रोगु यवचाक प्रचोधन कर्ता म्हणताति. ना चर्डुवांक वाड्डेताना मन आस्तव्यस्त जाव्नु ‘स्कीजोफ्रिनिया ऎत्ता म्हणताति. गुणवाहिनि जाल्ल तस्सालॆ जीन् जांवॊ किण्व खंचकि कारणान बदल जात्ता. ताज्ज कारणान मस्तिष्काचॆ कॆलव बगलेन रासायनिक क्रिया च्हड-ऊणॆ जात्ता. तेंचि कारण मुख्य म्हणचाक मस्त आधार मॆळीलॆ आस्स. त्या कारणान हे एक मस्तिष्का काय्लॊ, शिवाय खंडित मूढनंबिगा अनावश्य.
रोगाक निक्कि कारण गॊत्ना जाल्यारिचि चिकित्सा सुलभ. आस्पत्रॆंतु दाखल जाव्का म्हॊणु ना. रोगनिरोधक म्हणं दिल्लॆलि इंजेक्षन्, गुळियो घरांतू घॆव्येत. अती गंभीर जालेल तॆद्ना शाक् ट्रेट्मॆंट् अवश्य पॊडचाक पुरॊ. रोगिक कुटुंबाचान प्रीति-विश्वासु दाखैचॆ अतीमुख्य. आनि ताक्का खालि बस्करैसिनाशि ताज्ज दाकूनु सान सान काम करैसिता उरका. मनोवैद्यालॆ मार्गदर्शनारि हे कोर्नु आम्मि काय्लॊ आय्यिलॆ मनुष्याक हुषार कॊरयेत. - अनिल पै शिरसि.
ಕಾಮೆಂಟ್ಗಳಿಲ್ಲ:
ಕಾಮೆಂಟ್ ಪೋಸ್ಟ್ ಮಾಡಿ