उपनिषद् काणि -७
बृहदारण्यक उपनिषत् एक प्रमुख उपनिषत् म्हण्येत. सुमार क्रि.पू ८दाकूनु ७ने शतमानांतु हाज्जॆ रचन जाल्ल्या म्हणताति. हांतु मधुकांड, याज्ञवल्कीय कांड आनि खिलकांड म्हणचॆ तीनि कांड, स अध्याय आस्स. बृहदारण्यक उपनिषत्तांतु आत्मविद्यॆ विचार जाव्नु मस्त विवर जाव्नु सांगिलॆ आस्स. हांतुलॆ प्रसिद्ध श्लोक असतो मा सद्गमय। तमसो मा ज्योतिर्गमय। मृत्योर्मा अमृतंगमय। ओं शांति शांति शांतिः॥
इत्लॆ महत्वाचॆ बृहदारण्यक उपनिषदांतु एक काणि आस्स. आम्मि थॊडॆ मन दिलेरि आमगेलॆ अज्ञान, अहंकार, स्वार्थ दूर जाव्नु, उरलेलॆ आयष्य सार्थक जाव्नु वांचुक साध्य जात्ता.
श्वेतकेतु उद्दालकालॆ पूतु. बाप्पुसु पुत्ताक मूंजि कोर्नु सांग्ता. “आमगेलॆ वंशांतु प्रतियॆक्लॆ वेद शिक्ता आय्लिंति. तूंचि, तांगॆल वरि खंचतरि चांग गुरु कडेन वच्चुनु वेद शिक्कूनु, ज्ञान संपादन कोर्नु घेव्नु यो म्हणता. श्वेतकेतु गुरुकुल वच्चुनु वेद ज्ञान बरशि सबार विषय अध्ययन कोर्नु “विद्याभूषण म्हणोव्नु घेव्नु २४ वर्षा नंतर परत घर्कडॆ ऎत्ता.
तॆद्दना ताक्का आपणान शिक्किलॆ विद्यॆ खात्तिरि मस्त अहंकार ऎव्नु आस्ता. तश्शि म्हॊणु पुत्तालॆ तोंड पळैचॆ भित्तरि उद्दालकाक कोळ्नु वत्ता. तॆद्दना उद्दालक पुत्ताक लाग्गि आपोवनु“ श्वेतकेतु! इत्तुलॆ भित्तरि तूंवॆ जगत्तांतु आस्सुचॆ सर्व विद्या शिक्कूनु जाल्ल्या न्हंहिवे? म्हणता. ताक्का श्वेतकेतु “व्हहि म्हॊणु गर्वानि जवाब दित्ता.
तॆद्दना उद्दालकु “जाल्यारि कळ्नात्तिलॆ कॊळचॆ, ग्रहण कॊरचाक जायनात्तिलॆ ग्रहण कॊरचॆ, कान्नाक आय्कनात्तिलॆ आय्कुचॆ, दिस्सना जालेलॆ विषयु पळैचॆ विद्या तूं शिकलावे? म्हण्ता. हे प्रश्नॆ आयकूनु आश्चर्यचकित जालेलॊ श्वेतकेतु “तस्सालॆ एक विद्यॆ आस्सवे? गुरुकुलांतु हे विषयु माक्का शिकयनि, तस्सलॆ विद्या अस्स म्हॊणु जाल्यारि तूंवॆ माक्का दयदवोर्नु कळोव्का. म्हॊणु मागता.
तॆद्दना उद्दालकु पुत्ताक सांग्ता “सक्कड सृष्ठि जाव्चॆ पयलॆ ‘सत् मात्र आश्शिलॆ. ताक्का समान जालेलॆ विंगड खंचे नाश्शिलॆ. ‘सत् समजता हांवू वृद्धि जाव्नु सृष्ठि कॊर्या म्हॊणु सृष्ठि कर्ता. प्रथम अग्नि सृष्ठि जात्ता. अग्नि जलदेवतॆक सृष्ठि कर्ता. (आम्मि रळ्यालॆ वेळ्यारि दोळॆंतु उदाक ऎव्चॆ.) जलदेवता अन्न देवतॆक सृष्ठि करता. “सत् “हांवॆ त्हीनि देवतॆंक सृष्ठि कॆल्लॆ. तांका एक रूप नाम दीवॆं म्हॊणु लॆक्ता.
हे त्हीनि रूप ‘सत्चॆ, अग्नि ‘सत्चॆ पूर्ण सर्वशक्तिमान आनि त्हीनि देवतालॆ शक्ति. कॆदना मनुष्यु निद्दॆंतु आश्शिलॆ तॆद्दना ‘सत्चॆ संपर्कु जात्ता. मनुष्यु मरताना तागेलॆ वाक्शक्ति तागेलॆ मनांतु विलीन जात्ता. मन तागेलॆ श्वासांतु, श्वास अग्निंतु आनि अग्नि परमात्मांतु विलीन जात्ता. अश्शि म्हळयारि जीवात्मक नाश ना. सगळॆ जगत्ताक ‘सत् आपणालॆ अधीनांतु दवर्नु घॆत्ता. सर्वांक उद्धार, नाश करतालॊ ‘सत् व परमात्मु.
श्वेतकेतु बाप्सुलॆ विनंति कर्ता “माक्का आन्निकॆ च्हड विषयु कळेयि म्हॊणु. उद्दालकु सांग्ता “कश्शि म्होवा मूस पूरा कडेन भोव्नु विंगविंगड पुष्प दाकूनु मोवु हाणु तट्टॆंतु ऒट्टु कर्ता. जाल्यारि मॊंवाक परस्पर गॊत्तु आस्सना तांगॆलॆ मूलि खंचॆ फुल्लांतुलॆ हाडिलॆ म्हॊणु. अनेक नंयि समुद्रांतु विलीन जात्ताति. समुद्र उद्दाक आवि जाव्नु, मोड जाव्नु, पाव्सु ऎव्नु अनेक नंय्यो जात्ताचि. आनि त्या परतूनु समुद्रांतु विलीन जात्ताति. जाल्यारि परस्पर तांगॆलॆ परिचय जाय्ना. तस्सीचिं प्राणिमात्र ‘सत् दाखूनु ऎव्नु परत ‘सत् ले वत्ताति. जाल्यारि तांका हे ज्ञान आस्सना. उद्दालक पुत्ताक “एक अंजुराचॆ फळ हाडि म्हणता. “त्या फळ भागकरी म्हण्ता. आनि तुक्का कस्सलॆ दिस्ता? म्हणता. श्वेतकेतु “मस्त बिय्यों म्हणता. एक बी काडि आनि खेत्ति म्हणता. आत्त कस्सलॆ दिस्ता? म्हॊणु उद्दालकु निम्गिता. “कस्सले दिस्सना, बी मात्तॆ भित्तरि मेळ्नु घॆल्ला. म्हण्ता श्वेतकेतु. हे भिय्या निमित्त व्हड वृक्ष जात्ता. उद्दालकु पुत्ताक मीट (लवण) घेव्नु एक उदकाशिलॆ आय्दनांतु घालि म्हणता. हॆर्दीसु त्या आयदन हाडि म्हणता. लवण उदकांतु विलीन जाव्नु आस्ता. उदकाचॆ खंचॆ भागंतुलॆ रूचि लवणाचॆ रूचि व्यत्यासु ना.
हे जगत्तांतु ‘सत् सर्व व्यापक, परमात्मु मूलकारण पुरुषु. श्रीमान् भागवतांतु प्रथम अध्यायाचॆ प्रथम श्लोक “...सत्यं परं धी महि म्हणता श्री भगवान् वेदव्यासु. सत्य मळेरि पूर्ण परमात्मु. हांवु तुगेलॆ ध्यान करता.
- कॆ. जनार्धन भट्, मैसूरु.
इत्लॆ महत्वाचॆ बृहदारण्यक उपनिषदांतु एक काणि आस्स. आम्मि थॊडॆ मन दिलेरि आमगेलॆ अज्ञान, अहंकार, स्वार्थ दूर जाव्नु, उरलेलॆ आयष्य सार्थक जाव्नु वांचुक साध्य जात्ता.
श्वेतकेतु उद्दालकालॆ पूतु. बाप्पुसु पुत्ताक मूंजि कोर्नु सांग्ता. “आमगेलॆ वंशांतु प्रतियॆक्लॆ वेद शिक्ता आय्लिंति. तूंचि, तांगॆल वरि खंचतरि चांग गुरु कडेन वच्चुनु वेद शिक्कूनु, ज्ञान संपादन कोर्नु घेव्नु यो म्हणता. श्वेतकेतु गुरुकुल वच्चुनु वेद ज्ञान बरशि सबार विषय अध्ययन कोर्नु “विद्याभूषण म्हणोव्नु घेव्नु २४ वर्षा नंतर परत घर्कडॆ ऎत्ता.
तॆद्दना ताक्का आपणान शिक्किलॆ विद्यॆ खात्तिरि मस्त अहंकार ऎव्नु आस्ता. तश्शि म्हॊणु पुत्तालॆ तोंड पळैचॆ भित्तरि उद्दालकाक कोळ्नु वत्ता. तॆद्दना उद्दालक पुत्ताक लाग्गि आपोवनु“ श्वेतकेतु! इत्तुलॆ भित्तरि तूंवॆ जगत्तांतु आस्सुचॆ सर्व विद्या शिक्कूनु जाल्ल्या न्हंहिवे? म्हणता. ताक्का श्वेतकेतु “व्हहि म्हॊणु गर्वानि जवाब दित्ता.
तॆद्दना उद्दालकु “जाल्यारि कळ्नात्तिलॆ कॊळचॆ, ग्रहण कॊरचाक जायनात्तिलॆ ग्रहण कॊरचॆ, कान्नाक आय्कनात्तिलॆ आय्कुचॆ, दिस्सना जालेलॆ विषयु पळैचॆ विद्या तूं शिकलावे? म्हण्ता. हे प्रश्नॆ आयकूनु आश्चर्यचकित जालेलॊ श्वेतकेतु “तस्सालॆ एक विद्यॆ आस्सवे? गुरुकुलांतु हे विषयु माक्का शिकयनि, तस्सलॆ विद्या अस्स म्हॊणु जाल्यारि तूंवॆ माक्का दयदवोर्नु कळोव्का. म्हॊणु मागता.
तॆद्दना उद्दालकु पुत्ताक सांग्ता “सक्कड सृष्ठि जाव्चॆ पयलॆ ‘सत् मात्र आश्शिलॆ. ताक्का समान जालेलॆ विंगड खंचे नाश्शिलॆ. ‘सत् समजता हांवू वृद्धि जाव्नु सृष्ठि कॊर्या म्हॊणु सृष्ठि कर्ता. प्रथम अग्नि सृष्ठि जात्ता. अग्नि जलदेवतॆक सृष्ठि कर्ता. (आम्मि रळ्यालॆ वेळ्यारि दोळॆंतु उदाक ऎव्चॆ.) जलदेवता अन्न देवतॆक सृष्ठि करता. “सत् “हांवॆ त्हीनि देवतॆंक सृष्ठि कॆल्लॆ. तांका एक रूप नाम दीवॆं म्हॊणु लॆक्ता.
हे त्हीनि रूप ‘सत्चॆ, अग्नि ‘सत्चॆ पूर्ण सर्वशक्तिमान आनि त्हीनि देवतालॆ शक्ति. कॆदना मनुष्यु निद्दॆंतु आश्शिलॆ तॆद्दना ‘सत्चॆ संपर्कु जात्ता. मनुष्यु मरताना तागेलॆ वाक्शक्ति तागेलॆ मनांतु विलीन जात्ता. मन तागेलॆ श्वासांतु, श्वास अग्निंतु आनि अग्नि परमात्मांतु विलीन जात्ता. अश्शि म्हळयारि जीवात्मक नाश ना. सगळॆ जगत्ताक ‘सत् आपणालॆ अधीनांतु दवर्नु घॆत्ता. सर्वांक उद्धार, नाश करतालॊ ‘सत् व परमात्मु.
श्वेतकेतु बाप्सुलॆ विनंति कर्ता “माक्का आन्निकॆ च्हड विषयु कळेयि म्हॊणु. उद्दालकु सांग्ता “कश्शि म्होवा मूस पूरा कडेन भोव्नु विंगविंगड पुष्प दाकूनु मोवु हाणु तट्टॆंतु ऒट्टु कर्ता. जाल्यारि मॊंवाक परस्पर गॊत्तु आस्सना तांगॆलॆ मूलि खंचॆ फुल्लांतुलॆ हाडिलॆ म्हॊणु. अनेक नंयि समुद्रांतु विलीन जात्ताति. समुद्र उद्दाक आवि जाव्नु, मोड जाव्नु, पाव्सु ऎव्नु अनेक नंय्यो जात्ताचि. आनि त्या परतूनु समुद्रांतु विलीन जात्ताति. जाल्यारि परस्पर तांगॆलॆ परिचय जाय्ना. तस्सीचिं प्राणिमात्र ‘सत् दाखूनु ऎव्नु परत ‘सत् ले वत्ताति. जाल्यारि तांका हे ज्ञान आस्सना. उद्दालक पुत्ताक “एक अंजुराचॆ फळ हाडि म्हणता. “त्या फळ भागकरी म्हण्ता. आनि तुक्का कस्सलॆ दिस्ता? म्हणता. श्वेतकेतु “मस्त बिय्यों म्हणता. एक बी काडि आनि खेत्ति म्हणता. आत्त कस्सलॆ दिस्ता? म्हॊणु उद्दालकु निम्गिता. “कस्सले दिस्सना, बी मात्तॆ भित्तरि मेळ्नु घॆल्ला. म्हण्ता श्वेतकेतु. हे भिय्या निमित्त व्हड वृक्ष जात्ता. उद्दालकु पुत्ताक मीट (लवण) घेव्नु एक उदकाशिलॆ आय्दनांतु घालि म्हणता. हॆर्दीसु त्या आयदन हाडि म्हणता. लवण उदकांतु विलीन जाव्नु आस्ता. उदकाचॆ खंचॆ भागंतुलॆ रूचि लवणाचॆ रूचि व्यत्यासु ना.
हे जगत्तांतु ‘सत् सर्व व्यापक, परमात्मु मूलकारण पुरुषु. श्रीमान् भागवतांतु प्रथम अध्यायाचॆ प्रथम श्लोक “...सत्यं परं धी महि म्हणता श्री भगवान् वेदव्यासु. सत्य मळेरि पूर्ण परमात्मु. हांवु तुगेलॆ ध्यान करता.
- कॆ. जनार्धन भट्, मैसूरु.
ಕಾಮೆಂಟ್ಗಳಿಲ್ಲ:
ಕಾಮೆಂಟ್ ಪೋಸ್ಟ್ ಮಾಡಿ